Ung Thư Cổ Tử Cung: Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Cách Phòng Ngừa Hiệu Quả

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh lý nguy hiểm hàng đầu ở phụ nữ, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu phát hiện sớm. Với hơn 99% trường hợp liên quan đến virus HPV, việc nắm rõ biểu hiện ung thư cổ tử cung, triệu chứng, nguyên nhân, phân loại, và các giai đoạn ung thư cổ tử cung là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe. Bài viết này cung cấp thông tin toàn diện, từ cách nhận biết bệnh đến các biện pháp phòng ngừa như tiêm vắc xin HPV và tầm soát định kỳ, giúp bạn chủ động bảo vệ bản thân và gia đình. Hãy cùng Minh Khai tìm hiểu ngay sau đây.

1. Ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung (Cervical Cancer) là bệnh lý ác tính xảy ra khi các tế bào biểu mô lát (tế bào vảy) hoặc tế bào biểu mô tuyến ở cổ tử cung phát triển bất thường, hình thành các khối u. Nếu không được kiểm soát, các khối u này có thể xâm lấn các mô lân cận và di căn đến các cơ quan xa như phổi, gan, bàng quang, âm đạo hoặc trực tràng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ trên toàn cầu, với khoảng 604.000 ca mắc mới và 342.000 ca tử vong mỗi năm. Tại Việt Nam, theo Bộ Y tế, mỗi năm có khoảng 4.100 ca mắc mới và hơn 2.400 ca tử vong do ung thư cổ tử cung, với xu hướng trẻ hóa ở phụ nữ dưới 30 tuổi, đặc biệt ở những người có lối sống tình dục không an toàn hoặc không tầm soát định kỳ. Phát hiện sớm là yếu tố then chốt để tăng tỷ lệ chữa khỏi lên đến hơn 90%.

2. Biểu hiện và triệu chứng ung thư cổ tử cung

Biểu hiện ung thư cổ tử cung thường khó nhận biết ở giai đoạn đầu, khiến nhiều phụ nữ chỉ phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng. Các triệu chứng ung thư cổ tử cung thường xuất hiện rõ ràng khi tế bào ung thư đã lan rộng, bao gồm:

• Chảy máu âm đạo bất thường: Xuất huyết sau quan hệ tình dục, giữa các kỳ kinh nguyệt, sau mãn kinh hoặc sau khi khám phụ khoa.

• Dịch tiết âm đạo bất thường: Dịch có màu xám đục, mùi hôi khó chịu, hoặc lẫn máu.

• Đau vùng chậu: Đau rát khi quan hệ tình dục hoặc đau liên tục ở vùng chậu, không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.

• Rối loạn tiểu tiện: Tiểu khó, tiểu nhiều lần, hoặc đi tiểu ra máu do khối u xâm lấn bàng quang.

• Kinh nguyệt bất thường: Chu kỳ kinh kéo dài, ra máu nhiều hơn bình thường hoặc không đều.

• Sút cân và mệt mỏi: Cơ thể suy nhược, giảm cân không rõ nguyên nhân, kèm theo cảm giác mệt mỏi kéo dài.

Những triệu chứng này có thể nhầm lẫn với các bệnh lý phụ khoa khác, do đó, khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán sớm.

3. Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung

Nguyên nhân ung thư cổ tử cung chủ yếu liên quan đến virus HPV (Human Papilloma Virus), chiếm tới 99.7% các ca theo thống kê của WHO. Virus HPV có hơn 100 chủng, trong đó khoảng 15 chủng nguy cơ cao, đặc biệt là HPV 16 và 18 (gây ra hơn 70% trường hợp) và các chủng như HPV 31, 45.

3.1. Lây nhiễm virus HPV

Virus HPV lây truyền chủ yếu qua đường tình dục, bao gồm quan hệ qua âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Ngoài ra, tiếp xúc da với da ở vùng sinh dục cũng có thể dẫn đến lây nhiễm. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm HPV và ung thư cổ tử cung:

• Quan hệ tình dục sớm: Bắt đầu quan hệ trước 17 tuổi làm tăng nguy cơ tổn thương cổ tử cung.

• Nhiều bạn tình: Quan hệ với nhiều bạn tình hoặc bạn tình có nhiều đối tác khác làm tăng khả năng nhiễm HPV.

• Hệ miễn dịch yếu: Người mắc HIV/AIDS hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ cao hơn.

• Hút thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá làm suy yếu hệ miễn dịch, thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư.

• Mắc bệnh lây qua đường tình dục khác: Các bệnh như chlamydia, giang mai, hoặc HIV làm tăng nguy cơ nhiễm HPV.

3.2. Quá trình tiến triển thành ung thư

Khi nhiễm HPV nguy cơ cao, virus có thể tồn tại trong cơ thể nhiều năm, gây biến đổi gen ở tế bào cổ tử cung, dẫn đến các tổn thương tiền ung thư. Nếu không được phát hiện và điều trị, các tổn thương này có thể tiến triển thành ung thư sau 10-15 năm. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc lối sống không lành mạnh, quá trình này có thể diễn ra nhanh hơn.

3.3. Các yếu tố nguy cơ khác

Ngoài HPV, một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ:

• Mang thai sớm hoặc nhiều lần: Sinh con trước 17 tuổi hoặc sinh nhiều lần (≥ 4 lần) gây tổn thương cơ quan sinh sản.

• Sử dụng thuốc tránh thai lâu dài: Dùng thuốc tránh thai đường uống kéo dài có thể làm tăng nguy cơ nhẹ.

• Di truyền: Tiền sử gia đình mắc ung thư cổ tử cung hoặc các bệnh ung thư khác có thể làm tăng nguy cơ.

4. Phân loại và các giai đoạn ung thư cổ tử cung

4.1. Phân loại ung thư cổ tử cung

Phân loại ung thư cổ tử cung dựa trên loại tế bào bị ảnh hưởng, bao gồm:

• Ung thư biểu mô tế bào gai (Squamous cell carcinoma): Chiếm 80-85% các ca, bắt nguồn từ tế bào vảy lót ngoài cổ tử cung, thường liên quan đến nhiễm HPV.

• Ung thư biểu mô tuyến (Adenocarcinoma): Chiếm 10-20%, xảy ra ở tế bào tuyến trong ống cổ tử cung, khó phát hiện hơn do vị trí sâu.

• Các loại hiếm gặp: Bao gồm ung thư tế bào nhỏ, ung thư lympho, ung thư hắc tố, chiếm tỷ lệ nhỏ và không liên quan đến HPV, khó phòng ngừa hơn.

Mỗi loại ung thư yêu cầu phương pháp điều trị khác nhau, phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

4.2. Các giai đoạn ung thư cổ tử cung

Các giai đoạn ung thư cổ tử cung được phân loại từ 0 đến IV, dựa trên mức độ lan rộng của tế bào ung thư:

• Giai đoạn 0 (Tiền ung thư): Tế bào bất thường xuất hiện ở lớp niêm mạc cổ tử cung nhưng chưa phát triển thành ung thư. Tỷ lệ chữa khỏi gần 100% nếu điều trị kịp thời.

• Giai đoạn I: Ung thư chỉ giới hạn trong cổ tử cung, chưa lan ra ngoài. Tỷ lệ sống sau 5 năm khoảng 85-90%.

• Giai đoạn II: Ung thư lan ra ngoài cổ tử cung nhưng chưa đến thành chậu hoặc phần dưới âm đạo. Tỷ lệ sống 50-75%.

• Giai đoạn III: Ung thư xâm lấn phần dưới âm đạo hoặc thành chậu. Tỷ lệ sống giảm còn 25-40%.

• Giai đoạn IV: Ung thư di căn đến các cơ quan xa như phổi, gan, bàng quang hoặc trực tràng. Tỷ lệ sống chỉ khoảng 15%.

Phát hiện ở giai đoạn sớm giúp cải thiện hiệu quả điều trị và bảo tồn khả năng sinh sản.

5. Chẩn đoán và điều trị ung thư cổ tử cung

5.1. Chẩn đoán ung thư cổ tử cung

Chẩn đoán ung thư cổ tử cung thường bao gồm các phương pháp sau:

• Soi cổ tử cung: Sử dụng kính hiển vi có đèn chiếu sáng để quan sát bất thường ở cổ tử cung. Phương pháp này thường được chỉ định khi có kết quả xét nghiệm Pap smear bất thường.

• Sinh thiết: Lấy mẫu mô nhỏ từ cổ tử cung để kiểm tra tế bào ung thư. Quá trình này có thể gây chảy máu âm đạo nhẹ hoặc đau giống chu kỳ kinh nguyệt.

• Xét nghiệm hình ảnh: Chụp CT, MRI, X-quang phổi hoặc PET-CT để xác định mức độ xâm lấn và di căn.

• Xét nghiệm máu: Đánh giá chức năng gan, thận và tủy xương để xác định tình trạng tổng quát của bệnh nhân.

Kết quả từ các phương pháp trên, kết hợp với khám lâm sàng, giúp bác sĩ xác định giai đoạn bệnh và đề xuất phác đồ điều trị phù hợp.

5.2. Phương pháp điều trị ung thư cổ tử cung

Điều trị ung thư cổ tử cung phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và mong muốn của bệnh nhân (ví dụ: bảo tồn khả năng sinh sản). Các phương pháp bao gồm:

• Giai đoạn 0 (Tiền ung thư): Sử dụng khoét chóp cổ tử cung (LEEP), cắt cụt cổ tử cung hoặc cắt tử cung bảo tồn buồng trứng (nếu không có nhu cầu sinh con).

• Giai đoạn I: Phẫu thuật cắt tử cung (một phần hoặc toàn bộ) hoặc xạ trị. Phương pháp này có thể để lại sẹo ở cổ tử cung, ảnh hưởng khả năng thụ thai.

• Giai đoạn II-III: Kết hợp xạ trị và hóa trị, đôi khi cần cắt tử cung và buồng trứng. Một số cơ sở y tế uy tín, như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, có thể lưu trữ buồng trứng trước khi xạ trị để bảo tồn chức năng sinh sản.

• Giai đoạn IV: Điều trị giảm nhẹ triệu chứng, kéo dài thời gian sống, thường kết hợp hóa trị và xạ trị.

Phương pháp điều trị cần được cá nhân hóa, dựa trên độ tuổi, sức khỏe tổng quát và mong muốn sinh con của bệnh nhân.

5.3. Biến chứng của ung thư cổ tử cung

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ung thư cổ tử cung có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng:

• Vô sinh: Khối u hoặc phẫu thuật cắt bỏ tử cung/buồng trứng khiến phụ nữ mất khả năng sinh con. Một số trường hợp phải cắt bỏ buồng trứng, dẫn đến mãn kinh sớm.

• Suy thận: Khối u chèn ép niệu quản, gây tích tụ nước tiểu, làm sưng thận và suy giảm chức năng thận.

• Chảy máu bất thường: Di căn đến âm đạo, bàng quang hoặc trực tràng gây xuất huyết nghiêm trọng.

• Ảnh hưởng tâm lý: Bệnh nhân có thể rơi vào trầm cảm, rối loạn cảm xúc, hoặc tan vỡ hạnh phúc gia đình do áp lực bệnh tật.

6. Phòng ngừa và tầm soát ung thư cổ tử cung

6.1. Phòng ngừa 

Phòng ngừa ung thư cổ tử cung là điều hoàn toàn có thể thực hiện thông qua các biện pháp sau:

• Tiêm vắc xin HPV: Vắc xin như Gardasil hoặc Cervarix phòng ngừa các chủng HPV 16, 18, được khuyến cáo cho nữ giới từ 9-45 tuổi. Lịch tiêm gồm 3 mũi trong 6 tháng, với chi phí mỗi mũi khoảng 1.5-2 triệu đồng tại Việt Nam (tùy cơ sở y tế).

• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su, hạn chế bạn tình để giảm nguy cơ nhiễm HPV.

• Vệ sinh vùng kín: Giữ sạch sẽ trong kỳ kinh nguyệt và sau quan hệ tình dục.

• Lối sống lành mạnh: Không hút thuốc, duy trì chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, vitamin C, E và tập thể dục thường xuyên để tăng cường hệ miễn dịch.

6.2. Tầm soát ung thư cổ tử 

Tầm soát định kỳ là cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung. Tại Việt Nam, các phương pháp tầm soát phổ biến bao gồm:

• Xét nghiệm Pap smear: Thu thập mẫu tế bào cổ tử cung để phát hiện bất thường, khuyến cáo mỗi 3 năm cho phụ nữ từ 21 tuổi.

• Xét nghiệm Thinprep: Phương pháp hiện đại, lấy mẫu tế bào trong môi trường lỏng, tăng độ chính xác so với Pap smear truyền thống.

• Xét nghiệm HPV: Phát hiện các chủng virus HPV nguy cơ cao, áp dụng cho phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, thường kết hợp với Pap smear.

Tại Phụ sản Minh Khai, chúng tôi tự hào mang đến dịch vụ tầm soát ung thư phụ khoa toàn diện, giúp chị em phụ nữ bảo vệ sức khỏe một cách hiệu quả. Với các phương pháp tiên tiến như Pap smear, Liqui prep, xét nghiệm HPV, cùng các kiểm tra chuyên sâu như soi cổ tử cung, sinh thiết và xét nghiệm đánh giá ung thư buồng trứng (Ruma test, CA 125, AFP, hCG), Phụ sản Minh Khai cam kết phát hiện sớm các nguy cơ bệnh lý. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng trang thiết bị hiện đại sẽ đồng hành cùng bạn, mang lại sự an tâm và chăm sóc sức khỏe tối ưu. Hãy để Phụ sản Minh Khai trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy trên hành trình chăm sóc sức khỏe của chị em.

Ung thư cổ tử cung là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Tại Phụ sản Minh Khai, việc tiêm vắc xin HPV, tầm soát định kỳ bằng Pap smear, Thinprep, xét nghiệm HPV, cùng các dịch vụ xét nghiệm nội tiết và đánh giá dự trữ buồng trứng (AMH, Oestrogen, FSH, LH), kết hợp với lối sống lành mạnh, là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe phụ nữ. 

Hãy chủ động thăm khám phụ khoa và thực hiện các biện pháp phòng ngừa ngay hôm nay. Nếu chị em chưa kiểm tra sức khỏe phụ khoa gần đây. Đừng chần chừ, hãy đến với Phụ sản Minh Khai để bảo vệ tương lai của chính mình và những người thân yêu.